روش های درمانی درد ناگهانی صورت (نورالژی تری ژمینال)
درد عصب سه قلو (نورالژی تری ژمینال) یکی از دردناکترین و آزاردهندهترین انواع دردهای عصبی است که به صورت ناگهانی و شدید رخ میدهد. نورالژی تری ژمینال معمولاً به صورت درد ناگهانی و غیرمنتظره در نواحی فک، دندانها، لثه یا گونه رخ میدهد و کمتر در نواحی مانند پیشانی یا چشم اتفاق می افتد. این درد که گاهی شبیه شوک الکتریکی یا درد تیر کشنده توصیف میشود، از چند ثانیه تا حدود دو دقیقه به طول میانجامد و حملات آن بهصورت ناگهانی شروع و متوقف میشوند.
راهکارهای مدیریت این درد کدام اند؟
پزشکان از ترکیبی از روش های دارویی، جراحی و یا سایر روش های درمانی برای کنترل درد نورالژی تری ژمینال استفاده می کنند. درمان دارویی اغلب اولین درمانی است که پزشک برای نورالژی تری ژمینال اولیه (کلاسیک) و ایدیوپاتیک پیشنهاد می کند:
- درمان های دارویی:
- داروهای ضد تشنج: این داروها می توانند سیگنال های درد را مسدود کنند. درمان اغلب با کاربامازپین یا اکسکاربازپین شروع می شود. این دارو ها معمولا می توانند در مراحل اولیه درد را کنترل کنند. اما اثربخشی آنها می تواند در طول زمان کاهش یابد. سایر داروهای این گروه دارویی عبارتند از: گاباپنتین، پره گابالین، لاموتریژین، لاکوزامید، توپیرامات و فنی توئین.
- شل کننده های عضلانی: باکلوفن (ممکن است از این دارو به تنهایی یا در کنار دارویی دیگر جهت کاهش درد استفاده شود.)
هر کدام از این داروها عوارض جانبی مخصوص به خود را دارند. پزشک، مناسب ترین دارو را برای افراد بر اساس شرایط زمینه ای ایشان انتخاب می کند.
-
جراحی برای کنترل درد نورالژی تری ژمینال
روش های تهاجمی یا نیمه تهاجمی درمان، معمولا در مواردی که علائم با داروها کنترل نشوند یا نوع نورالژی، از نوع ثانویه باشد (مانند زمانی که تومور روی عصب فشار وارد می کند.)، مورد نظر قرار می گیرند.
روش های نیمه تهاجمی هم امروزه برای درمان ابداع شده اند که عوارض و خطرات کمتری برای بیمار دارند، همچنین بستری طولانی و غیبت از کار را به طور بارزی کاهش می دهند. از جمله ی این روش ها Radiofrequency Ablation یا سوزاندن عصب از طریق امواج رادیوفرکوئنسی (R.F) است.
انواع روش های جراحی تهاجمی و کم تهاجمی
- رفع فشار میکروواسکولارmicrovascular) decompression ( : این جراحی شامل کاهش فشار از رگ های خونی است که به عصب سه قلو فشار می آورند. این روش، تهاجمی ترین جراحی برای درمان نورالژی تری ژمینال است.
- نورکتومی محیطی: این روش شامل تخریب یا برداشتن شاخه محیطی عصب سه قلو به روش جراحی است. جراحان می توانند این کار را از طریق ایجاد برش (بریدگی)، کرایوتراپی یا … انجام دهند.
- ریزوتومی: این روش شامل آسیب عمدی به ریشه عصب سه قلو برای مسدود کردن سیگنال های درد است. چندین روش وجود دارد که پزشکان برای انجام این کار از آنها استفاده می کنند:
- ریزوترمی حرارتی با فرکانس رادیویی (Radiofrequency Thermocoagulation) : با استفاده از گرمای تولید شده توسط امواج رادیویی عصب سهقلو قطع یا آسیبدیده میشود.
- ریزوترمی بالونی (Balloon Compression) : در این روش بالون کوچکی در ناحیه عصبی متورم شده و باعث فشار و آسیبدیدگی عصب میشود. هدف از این روش فشرده کردن عصب سه قلو برای ایجاد اختلال در مسیر ایجاد درد است. این روش تحت بیهوشی عمومی انجام می شود و با استفاده از ایجاد حفره ای در جمجمه، یک بالون منبسط شده و عصب را فشرده می کند.
- گلیسرول ریزوترمی (Glycerol Rhizotomy) : شامل تزریق گلیسرول به محل عصب برای قطع انتقال درد می باشد.
روشهای ریزوترمی نسبتاً سریع هستند و میتوانند درد را کاهش دهند. این روش همیشه منجر به درجاتی از بی حسی صورت می شود و می تواند درد را برای چند سال تسکین دهد.
- رادیوسرجری: این روش شامل تابش متمرکز پرتوهای گاما روی ریشه عصب سه قلو برای مسدود کردن سیگنالهای درد است. ممکن است بیش از یک یا چند ماه طول بکشد تا از این روش تسکین درد حاصل شود. درمان در این روش در یک جلسه انجام میشود و بدون بستری است.
- تحریک عصبی (Neuromodulation): تحریک مغناطیسی یا الکتریکی عصبها با استفاده از دستگاههای خاص برای کنترل درد استفاده میشود.
-
سایر درمان صورت درد :
پزشک ممکن است درمانهای دیگری را برای مدیریت درد نورالژی تری ژمینال توصیه کند. این روش ها که معمولا در کنار درمان دارویی قرار می گیرند، عبارتند از:
- تزریق بوتولینوم یا بلوک های عصبی (این روش ها باعث تسکین موقت درد می شوند.)
- طب سوزنی
- روان درمانی (گفتار درمانی)
- یوگا
- مدیتیشن
- رایحه درمانی
- و …
منابع:
https://www.aans.org/patients/conditions-treatments/trigeminal-neuralgia/
https://www.neurosurgicalatlas.com/volumes/cranial-nerve-compression-syndromes/trigeminal-neuralgia/microvascular-decompression-for-trige