بیماری سرطان یا درمان آن اغلب باعث ایجاد درد می‌شود. درد ناشی از سرطان بر کیفیت زندگی تأثیر می‌گذارد. این درد می‌تواند برخی از علائم بیماری را بدتر کند و اثرات جانبی درمان را تشدید نماید. مدیریت این درد بخش ضروری از درمان است.
تعریف درد مرتبط با بیماری سرطان:
درد مرتبط با سرطان، دردی است که ناشی از سرطان یا درمان آن است. لزوما همه افراد مبتلا، دچار درد نمی‌شوند، اما بیشتر بیماران احتمالاً آن را تجربه خواهند کرد. مطالعات نشان می‌دهند که درد یکی از شایع‌ترین علائم این بیماری است.
درد ممکن است خفیف، متوسط یا شدید باشد و به اشکال مختلفی ظاهر شود، مانند:
- احساس درد شدید و ناگهانی که می‌آید و می‌رود.
- حس سوزش یا گزگز
- دردی مداوم و آزاردهنده
انواع درد مرتبط با این بیماری:
- درد استخوانی: ممکن است به صورت دردی مبهم یا ضربان‌دار احساس شود.
- درد عصبی: زمانی رخ می‌دهد که تومور به اعصاب یا نخاع فشار وارد کند. این درد می‌تواند به‌صورت سوزش، درد تیرکشنده یا گزگز باشد.
- درد بافت نرم: زمانی که بیماری بر اندام‌ها یا بافت‌های نرم اثر می‌گذارد، می‌تواند باعث درد تیز، گرفتگی، درد ضربان‌دار یا درد مبهم شود.
- درد فانتوم: دردی که در ناحیه‌ای از بدن احساس می‌شود که به دلیل درمان، از طریق جراحی برداشته شده است.
- درد ارجاعی: زمانی که بیماری در یک ناحیه از بدن است اما درد را در قسمت دیگری احساس می‌کنید. به عنوان مثال، بیماری سرطان کبد ممکن است باعث تورم شده و به اعصابی فشار آورد که منجر به درد در شانه راست شود.
- درد ناگهانی (Breakthrough pain) : دردی شدید و ناگهانی که با داروهای تجویزشده قابل کنترل نیست.
علل شایع درد
رشد یا گسترش تومورها در بخش‌های مختلف بدن معمولاً باعث درد می‌شود. برخی از عوامل دیگر که می‌توانند باعث این درد شوند شامل موارد زیر هستند:
- درد ناشی از جراحی: پس از جراحی برای برداشتن تومور، بیماران ممکن است درد پس از عمل را تجربه کنند.
- درد ناشی از درمان: برخی از درمان‌ها، مانند شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی، می‌توانند عوارض دردناکی داشته باشند. مثلاً، برخی از انواع شیمی‌درمانی ممکن است باعث نوروپاتی محیطی (آسیب عصبی) شده و دردهایی در انگشتان دست و پا ایجاد کنند.
پزشکان چگونه، درد ناشی از سرطان را درمان می‌کنند؟
مدیریت درد مرتبط با بیماری سرطان بخش مهمی از درمان آن است. پزشکان ممکن است از روش‌های مختلفی مانند داروها، روش‌های پزشکی یا جراحی برای کاهش درد استفاده کنند.
برای درمان درد، پزشک ممکن است از شما بخواهد:
- درد خود را توصیف کنید: مثلاً میزان درد را از ۰ تا ۱۰ ارزیابی کنید و نوع آن را مشخص کنید (تیز، ضربان‌دار، سوزشی و …).
- محل درد را نشان دهید: دانستن محل دقیق درد می‌تواند به پزشک در تشخیص علت کمک کند.
- زمان درد را مشخص کنید: آیا فعالیت خاصی باعث درد می‌شود؟
روش‌های درمانی و مدیریت دردها
-
داروها (زیر نظر پزشک)
- داروهای غیر‌مخدر: مانند استامینوفن و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن.
- داروهای مخدر (اپیوئیدی): شامل هیدروکدون، اکسی‌کدون، مورفین، فنتانیل و بوپرنورفین.
- داروهای کمکی: برخی داروهای دیگر ممکن است برای کاهش درد یا عوارض جانبی داروهای ضد درد استفاده شوند:
- داروهای ضدتشنج: مانند گاباپنتین و پرگابالین برای درمان دردهای عصبی.
- داروهای ضدافسردگی: مانند دولوکستین و ونلافاکسین برای دردهای عصبی.
- کورتیکواستروئیدها: مانند دگزامتازون و پردنیزون برای کاهش التهاب و درد استخوانی.
- ملین‌ها: برای جلوگیری از یبوست ناشی از مصرف مخدرها.
روش‌های پزشکی برای مسدود کردن درد
- بلوک‌های عصبی: تزریق داروهایی مانند لیدوکائین یا بوپیواکائین در نزدیکی عصب‌های ارسال‌کننده سیگنال‌های درد.
- تخریب با فرکانس رادیویی: استفاده از گرما برای از بین بردن بافت عصبی که سیگنال‌های درد را به مغز ارسال می‌کند.
- کاتتر اپیدورال: تزریق مداوم داروی ضد درد به فضای اپیدورال در ستون فقرات.
تکنیک‌های جراحی عصبی برای کنترل درد
- پمپ درد: یک کاتتر در ستون فقرات قرار داده می‌شود که داروی مسکن را مستقیماً به مایع نخاعی می‌رساند.
- تحریک‌کننده‌های عصبی: الکترودی روی عصب قرار می‌گیرد تا سیگنال‌های درد را مسدود کند و فرد به‌جای درد، احساس گزگز یا بی‌حسی داشته باشد.
- درمان‌های خانگی برای تسکین درد سرطان
- استفاده از گرما: پدهای گرم یا کمپرس گرم می‌توانند اسپاسم عضلانی را کاهش دهند و گردش خون را بهبود بخشند.
- استفاده از سرما: کمپرس سرد می‌تواند به کاهش التهاب و درد عصبی کمک کند.
در پایان، مشورت با پزشک فوق تخصص درد می تواند برای مدیریت انواع درد ها برای شما کارآمد باشد.
پزشکان بر اساس نوع درد، شرایط زمینه ای و بیماری شما راهکارهای مناسب جهت کاهش درد را پیشنهاد می دهند.
منابع:
https://my.clevelandclinic.org/health/symptoms/17316-pain-management–cancer-care
