باکلوفن (Baclofen) چیست؟
باکلوفن (Baclofen) یک داروی شل‌کننده عضلات اسکلتی است که عمدتاً برای کاهش اسپاسم‌های عضلانی ناشی از بیماری‌های نورولوژیک مانند مالتیپل اسکلروزیس (MS) یا آسیب‌های نخاعی به کار می‌رود.
مکانیسم اثر باکلوفن :
باکلوفن با تأثیر بر نخاع، پیام‌های عصبی غیرطبیعی که باعث انقباض و گرفتگی شدید عضلات می‌شوند را کاهش می‌دهد. در نتیجه، اسپاسم عضلانی، سفتی و درد ناشی از انقباضات غیرارادی عضلات کاهش می‌یابد.
دستور مصرف در بزرگسالان: این دارو، تنها توسط پزشک قابل تجویز است.
اسپاسم عضلانی و یا دردهای عضلانی‌اسکلتی
در مواردی مانند کمر درد یا گردن درد همراه با اسپاسم عضلانی، باکلوفن معمولاً به‌صورت همراه با داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) و یا استامینوفن تجویز می‌شود.
- مقدار مصرف به صورت خوراکی:
- دوز اولیه: ۵ تا ۱۰ میلی‌گرم، سه بار در روز، در صورت نیاز
- استفاده از شل‌کننده‌های عضلانی در این شرایط باید کوتاه‌مدت باشد (مثلاً فقط چند روز یا به‌صورت متناوب در مواقع لازم).
سفتی عضلانی (Spasticity)
- مقدار مصرف به صورت خوراکی (قرص):
- شروع با ۵ میلی‌گرم، یک تا سه بار در روز
- افزایش ۵ میلی‌گرمی، هر ۳ روز بر اساس تحمل و پاسخ درمانی
- حداکثر دوز معمول: ۸۰ میلی‌گرم در روز (به‌صورت منقسم). (تمامی موارد تحت نظر پزشک انجام می شود.)
– باکلوفن با داروهای متعدد تداخل دارد. در این موارد، ممکن است نیاز به تنظیم دوز، تغییر تعداد دفعات مصرف یا حتی پرهیز از تجویز همزمان باشد. همچنین مقدار مصرف در کودکان و افراد با بیماری های زمینه ای (به ویژه مشکلات کلیوی) متفاوت خواهد بود.
– توصیه می‌شود که قطع مصرف باکلوفن به‌صورت تدریجی انجام شود (مثلاً طی ۱ تا ۲ هفته یا بیشتر)، مگر در مواردی که به‌دلیل بروز عوارض جانبی شدید یا مسمومیت دارویی، قطع فوری ضرورت یابد. در صورتی که در هنگام قطع تدریجی باکلوفن خوراکی علائم ترک ظاهر شوند، کاهش دوز باید با سرعت کمتری انجام شود. قطع ناگهانی باکلوفن خوراکی یا اینتراتکال (تزریق داخل نخاعی) می‌تواند منجر به عوارض شدید از جمله نارسایی چند ارگان و مرگ شود.
چه مواردی را باید پیش از مصرف این دارو به پزشک اطلاع دهیم؟
در صورت وجود حساسیت به این دارو، هر یک از اجزای تشکیل‌دهنده آن، یا هر دارو، ماده غذایی یا …، پزشک خود را مطلع سازید. اطلاعات مربوط به نوع حساسیت و علائمی که تجربه کرده‌اید را به پزشک ارائه دهید. بدون مشورت با پزشک، هیچ دارویی را شروع یا قطع نکنید، همچنین از تغییر مقدار مصرفی یا توصیه آن به دیگران خودداری نمایید.
نکات مهم در هنگام مصرف دارو:
به پزشک متخصص درد ، پرستار و داروساز خود اطلاع دهید که این دارو را مصرف می‌کنید. تا زمانی که تأثیر این دارو بر هوشیاری شما مشخص نشده است، از رانندگی و انجام فعالیت‌هایی که نیاز به هوشیاری کامل دارند خودداری کنید. پیش از مصرف الکل، ماری‌جوانا یا سایر فرآورده‌های حاوی کانابیس، و همچنین داروهای نسخه‌ای یا بدون نسخه‌ای که ممکن است باعث کاهش هوشیاری شوند، با پزشک خود مشورت نمایید. مصرف این دارو را به‌طور ناگهانی قطع نکنید؛ چرا که ممکن است خطر بروز عوارض جانبی افزایش یابد. این عوارض ممکن است شامل توهم (دیدن یا شنیدن چیزهایی که وجود ندارند)، تشنج، تب بالا، سفتی عضلات و احساس گیجی باشند. در موارد نادر، این وضعیت می‌تواند منجر به آسیب به اندام‌های داخلی یا حتی مرگ شود. در صورت نیاز به قطع دارو، این کار باید به‌صورت تدریجی و مطابق با دستور پزشک انجام شود. در صورت بروز علائم جدید یا تشدید علائم قبلی، با پزشک خود مشورت کنید. در صورت مصرف دارو توسط کودک، با احتیاط اقدام شود؛ زیرا خطر بروز برخی از عوارض جانبی در کودکان بیشتر است. در صورت بارداری، قصد باردار شدن یا شیردهی، پزشک خود را مطلع نمایید، لازم است در این خصوص درباره فواید و خطرات دارو برای شما و نوزاد مشورت شود. مصرف این دارو در دوران بارداری ممکن است منجر به بروز علائم قطع دارو در نوزاد گردد.
عوارض جانبی مهمی که نیازمند تماس فوری با پزشک هستند:
اگرچه نادر است، اما برخی افراد ممکن است در هنگام مصرف یک دارو دچار عوارض جانبی بسیار شدید و حتی تهدیدکننده حیات شوند. در صورت مشاهده هر یک از علائم یا نشانه‌های زیر که ممکن است با چنین عوارضی مرتبط باشد، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:
- علائم واکنش آلرژیک از جمله: بثورات پوستی، کهیر، خارش، قرمزی، تورم، تاول یا پوسته‌ریزی پوست (با یا بدون تب)، خس‌خس سینه، احساس فشار در قفسه سینه یا گلو، مشکل در تنفس، بلع یا تکلم، گرفتگی غیرمعمول صدا، یا تورم در ناحیه دهان، صورت، لب‌ها، زبان یا گلو سرگیجه شدید یا از دست دادن هوشیاری
- احساس گیجی یا سردرگمی
- تغییر در دفعات دفع ادرار
- تغییرات جدید یا تشدید یافته در وضعیت روانی، خلق‌وخو یا رفتار
- تشنج
- اختلال در تعادل
این موارد در مورد فرم تزریقی دارو متفاوت خواهند بود.
سایر عوارض جانبی احتمالی این دارو:
تمام داروها ممکن است باعث بروز عوارض جانبی شوند. با این حال، بسیاری از افراد یا هیچ عارضه‌ای تجربه نمی‌کنند یا تنها دچار عوارض خفیف می‌شوند. اگر هر یک از عوارض زیر یا سایر عوارض جانبی شما را آزار می‌دهد یا برطرف نمی‌شود، با پزشک خود تماس بگیرید یا از خدمات پزشکی کمک بگیرید:
• احساس سرگیجه، خواب‌آلودگی، خستگی یا ضعف
• اختلال در خواب
• ناراحتی معده یا تهوع و استفراغ
• سردرد
• یبوست
این موارد شامل تمام عوارض جانبی احتمالی نیستند، در صورت داشتن هرگونه سؤال در مورد عوارض جانبی، با پزشک خود مشورت نمایید.
در صورت فراموش کردن یک نوبت مصرف دارو چه باید کرد؟
در صورت فراموش کردن مصرف یک نوبت دارو، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اگر زمان مصرف نوبت بعدی نزدیک است، از مصرف نوبت فراموش‌شده صرف‌نظر کرده و برنامه منظم دارویی خود را ادامه دهید. از مصرف همزمان دو دوز یا مصرف دوز اضافی خودداری کنید.
اشکال دارویی: (قرص)
- BACLOFEN 10MG TAB
- BACLOFEN 25MG TAB
منابع:
- UPTODATE- Baclofen- Drug Information
- UPTODATE- Baclofen- Patient Drug Information
